Γρηγόρης ΚεντητόςΟ Τζορτζ Χέρμπερτ, 5ος κόμης του Καρναρβόν, γεννήθηκε το 1866 στο Λονδίνο, μέσα σε μια οικογένεια με βαθιές ρίζες στην αριστοκρατία και την πολιτική. Σπούδασε στο Eton και στο Trinity College του Κέιμπριτζ, ενώ κληρονόμησε αμύθητη περιουσία και τον τίτλο σε ηλικία μόλις 24 ετών. Η ζωή του όμως άλλαξε ριζικά μετά από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1903 που τον άφησε με εύθραυστη υγεία και πνευμονικά προβλήματα.
Η ανάγκη του να περνά τους χειμώνες σε θερμότερα κλίματα τον έφερε στην Αίγυπτο. Εκεί, η περιέργεια για την αρχαιολογία μετατράπηκε σε πάθος. Παντρεύτηκε την Αλμίνα Γουόμπγουελ, κόρη της οικογένειας Ρότσιλντ, αποκτώντας τεράστια οικονομική ισχύ που του επέτρεψε να χρηματοδοτήσει ανασκαφές. Από το 1907 προσέλαβε τον Χάουαρντ Κάρτερ, έναν φιλόδοξο αλλά μέχρι τότε αδικημένο αρχαιολόγο, για να ηγηθεί των ερευνών του στη Θήβα.
Η συνεργασία τους απέδωσε καρπούς: το 1914 ο Καρναρβόν εξασφάλισε την άδεια για ανασκαφές στην Κοιλάδα των Βασιλέων. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε προσωρινά τις έρευνες, όμως το 1917 ο Κάρτερ ξεκίνησε μια επίμονη προσπάθεια να εντοπίσει τον χαμένο τάφο του Τουταγχαμών, ενός νεαρού φαραώ που βασίλευσε τον 14ο αιώνα π.Χ. Το 1922, λίγο πριν ο Καρναρβόν εγκαταλείψει τη χρηματοδότηση, ήρθε το θαύμα.
Στις 4 Νοεμβρίου 1922 ανακαλύφθηκαν τα πρώτα σκαλοπάτια. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Κάρτερ έστειλε το περίφημο τηλεγράφημα: «Έκανα θαυμαστή ανακάλυψη· σφραγισμένος τάφος με άθικτες σφραγίδες». Ο Καρναρβόν ταξίδεψε άμεσα στην Αίγυπτο με την κόρη του Έβελιν και στις 26 Νοεμβρίου ήταν παρών στη στιγμή που ο Κάρτερ αντίκρισε «θαυμαστά πράγματα». Ο τάφος KV62 αποκάλυψε πάνω από 5.000 κτερίσματα, χρυσά αντικείμενα και τον σαρκοφάγο του Τουταγχαμών.
Ο θάνατος που άναψε τη φλόγα της κατάρας
Τον Μάρτιο του 1923, ο Καρναρβόν δαγκώθηκε στο μάγουλο από κουνούπι. Το τραύμα μολύνθηκε μετά από ξύρισμα και προκάλεσε σήψη και πνευμονία. Με την υγεία του ήδη επιβαρυμένη από το ατύχημα του 1903, κατέρρευσε στο ξενοδοχείο Continental Savoy στο Κάιρο και πέθανε στις 5 Απριλίου 1923, σε ηλικία 56 ετών. Η στιγμή ταίριαξε με διακοπή ρεύματος στο Κάιρο, γεγονός που τα ΜΜΕ της εποχής πρόβαλαν ως υπερφυσικό σημάδι.
Ο θάνατός του έγινε η σπίθα που γέννησε τον μύθο της «Κατάρας του Φαραώ». Εφημερίδες διέδωσαν ότι στην είσοδο του τάφου υπήρχε επιγραφή: «Ο θάνατος θα έρθει με φτερά γοργά σε εκείνον που θα ενοχλήσει τον βασιλιά». Στην πραγματικότητα, καμία τέτοια φράση δεν βρέθηκε. Το μόνο παρόμοιο κείμενο ήταν μια προστατευτική επιγραφή σε μαγικό τούβλο, πολύ διαφορετική από κατάρα.
Η ιστορία διογκώθηκε με συμβάντα όπως ο θάνατος του επισκέπτη Τζορτζ Γκουλντ λίγο μετά την επίσκεψη στον τάφο ή η επίθεση κόμπρας που καταβρόχθισε το καναρίνι του Κάρτερ. Ο συγγραφέας Άρθουρ Κόναν Ντόιλ μίλησε για «στοιχειακά πνεύματα» που φύλαγαν τον τάφο, ενώ φήμες ήθελαν ακόμη και τον Μουσολίνι να πετάει μια μούμια από το παλάτι του από φόβο.
Πράγματι, κάποιοι πέθαναν ύποπτα: ο γραμματέας του Κάρτερ Ρίτσαρντ Μπέθελ βρέθηκε νεκρός το 1929, ο ακτινολόγος Ντάγκλας-Ριντ πέθανε το 1924 από καρκίνο, ενώ ο αδελφός του Καρναρβόν πέθανε από μόλυνση μετά από οδοντιατρική επέμβαση. Ωστόσο, οι στατιστικές δεν επιβεβαιώνουν κάτι ασυνήθιστο: από τους δεκάδες που βρέθηκαν στην ανασκαφή, οι περισσότεροι έζησαν πολλά χρόνια. Ο ίδιος ο Κάρτερ πέθανε το 1939, δεκαέξι χρόνια μετά, σε ηλικία 64 ετών.
Οι επιστημονικές εξηγήσεις έκαναν λόγο για μύκητες όπως το Aspergillus που μπορεί να προκαλούσαν μολύνσεις ή για τοξικά αέρια που απελευθερώνονταν από τον σφραγισμένο τάφο. Νεότερες μελέτες μίλησαν ακόμη και για ραδιενέργεια από τα πετρώματα, αν και τα στοιχεία παραμένουν αμφιλεγόμενα. Το 2002, έρευνα στο British Medical Journal έδειξε ότι οι θάνατοι δεν ήταν περισσότερες από τις αναμενόμενες στατιστικά.
Στην αρχαία Αίγυπτο οι πραγματικές «κατάρες» ήταν σπάνιες και συνήθως απευθύνονταν σε ιερείς που δεν εκτελούσαν σωστά τα καθήκοντά τους. Στην περίπτωση του Τουταγχαμών, η «κατάρα» ήταν προϊόν φαντασίας, ενισχυμένο από τον Τύπο και τη λαϊκή δεισιδαιμονία. Το παράδοξο είναι ότι όσοι συνδέθηκαν με την ανασκαφή έζησαν κατά μέσο όρο περισσότερο από τον μέσο όρο της εποχής.
Κι όμως, ο μύθος δεν έσβησε ποτέ. Από τις ταινίες τρόμου της δεκαετίας του ’30 μέχρι τα σύγχρονα ντοκιμαντέρ, η «Κατάρα του Τουταγχαμών» παραμένει ένα από τα πιο γοητευτικά αφηγήματα που μπλέκουν ιστορία, επιστήμη και υπερφυσικό. Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη «κατάρα» ίσως ήταν η δύναμη των εφημερίδων να μετατρέψουν έναν συνηθισμένο θάνατο σε αιώνιο θρύλο.
Διαβάστε ακόμα
Το video που δείχνει την Ελληνίδα που γεννήθηκε πριν απο 237 χρόνια
Η σκοτεινή ιστορία της καλόγριας Μαριάμ Σουλακιώτη που στοίχειωσε την Ελλάδα