Τα ζώα που κινδυνεύουν πρώτα από τη λειψυδρία παγκοσμίως και οι λόγοι που τα οδηγούν σε ταχεία κατάρρευση

Δημιουργήθηκε στις 03 Σεπ 2025 - 00:14

Ποια ζώα χτυπά πρώτη η λειψυδρία και γιατί οι πληθυσμοί τους καταρρέουν ταχύτερα απ’ όλα τα άλλα είδη.

Γεωπολιτική: Τα ζώα που κινδυνεύουν πρώτα από τη λειψυδρία παγκοσμίως και οι λόγοι που τα οδηγούν σε ταχεία κατάρρευση

Γρηγόρης Κεντητός Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Η λείψυδρία δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική λέξη. Είναι μια αόρατη απειλή που σαρώνει τον πλανήτη, στεγνώνει ποτάμια, εξαφανίζει λίμνες και αφήνει ζώα να δίνουν μάχη για μια σταγόνα νερού. Από τις ερήμους της Αφρικής μέχρι τις ακτές της Καλιφόρνια, η φύση φωνάζει, αλλά λίγοι ακούν.

Πρώτα πέφτουν τα αμφίβια. Οι βάτραχοι, οι σαλαμάνδρες, τα μικρά πλάσματα που αναπνέουν και από το δέρμα τους, είναι οι πιο ευάλωτοι οργανισμοί. Στην Κόστα Ρίκα, το χρυσό βάτραχο Golden Toad εξαφανίστηκε το 1989, θύμα ενός ακραίου El Niño και της άνυδρης γης που κάποτε ήταν καταφύγιό του.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως 40% των ειδών αμφιβίων παγκοσμίως κινδυνεύουν. Στην Ευρώπη, κάθε καλοκαίρι, ποτάμια στερεύουν, αφήνοντας ολόκληρους πληθυσμούς βατράχων χωρίς ασφαλή τόπο αναπαραγωγής. Και στις μεσογειακές χώρες, η αύξηση της θερμοκρασίας διπλασιάζει τον ρυθμό απώλειας υγρασίας στο δέρμα τους.

Ακολουθούν οι υδρόβιοι κάτοικοι. Τα ποτάμια στερεύουν και μαζί τους χάνονται ψάρια, καραβίδες και γαρίδες. Στη λίμνη Βικτόρια της Αφρικής, δεκάδες είδη ψαριών γλυκού νερού εξαφανίζονται σιωπηλά. Οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί μειώνονται κατά 75% τα τελευταία πενήντα χρόνια, ενώ τα μεγάλα ψάρια καταρρέουν κατά 94%.

Οι θύτες και τα θύματα της άνυδρης γης

Τα μεγάλα θηλαστικά δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Οι ελέφαντες της Αφρικής, που χρειάζονται μέχρι 300 λίτρα νερό την ημέρα, καταρρέουν από τη δίψα. Το 2023, στη Ζιμπάμπουε, 160 ελέφαντες βρέθηκαν νεκροί στα αποξηραμένα ποτάμια του Εθνικού Πάρκου Hwange. Στην Κένυα, το 2022, άλλοι 205 ελέφαντες χάθηκαν σε μόλις εννέα μήνες.

Οι ρινόκεροι αντιμετωπίζουν κι αυτοί την ίδια μοίρα. Στη Νότια Αφρική, οι λευκοί ρινόκεροι πεθαίνουν πιο γρήγορα από τους μαύρους λόγω της διατροφής τους σε γρασίδι, που εξαφανίζεται πρώτο. Όταν η βροχή λείπει, η ζωή σταματά.

Ακόμη και τα πουλιά των υγροτόπων δεν γλιτώνουν. Στις ΗΠΑ, υγρότοποι όπως το Cheyenne Bottoms αποξηραίνονται, αφήνοντας εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά χωρίς στάσεις στο ταξίδι τους. Στη λίμνη Τσαντ, που έχασε το 90% της έκτασής της, τα φλαμίνγκο και τα ερωδιοειδή πεθαίνουν μαζικά.

Στην κορυφή των χαμένων παραδείσων βρίσκονται και οι πολικές περιοχές. Οι πολικές αρκούδες βλέπουν τον πάγο να εξαφανίζεται κατά 13% κάθε δεκαετία. Χωρίς πάγο, δεν υπάρχει κυνήγι, δεν υπάρχει τροφή. Στην Κασπία Θάλασσα, οι φώκιες παρακολουθούν τον βιότοπό τους να συρρικνώνεται χρόνο με τον χρόνο.

Σιωπηρά, οι επικονιαστές καταρρέουν. Οι μέλισσες και οι πεταλούδες χάνουν τα άνθη που χρειάζονται λόγω της ξηρασίας. Το 2023, στη Δυτική Καλιφόρνια, το 60% των αποικιών της πεταλούδας Μονάρχης χάθηκε από ξαφνικές καταιγίδες και παρατεταμένη ξηρασία. Η απώλεια τους δεν είναι απλώς μια απειλή για τη βιοποικιλότητα· είναι απειλή για την παγκόσμια διατροφική αλυσίδα.

Ακόμη και τα ερπετά υποφέρουν. Στις ερήμους, οι σαύρες και τα φίδια επιβιώνουν με δυσκολία, καθώς οι φυσικές πηγές στερεύουν και η θερμοκρασία σπάει ρεκόρ. Στην Αφρική, η dama gazelle, σύμβολο της ερήμου, δεν αντέχει πλέον τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και οι πληθυσμοί της καταρρέουν.

Η εικόνα είναι ίδια παντού. Στην Ασία, τα γιγάντια ψάρια του ποταμού Μεκόνγκ εξαφανίζονται από τα φράγματα και την ξηρασία. Στη Λατινική Αμερική, τα δελφίνια του Αμαζονίου εγκλωβίζονται σε χαμηλά νερά και γίνονται εύκολη λεία για λαθροκυνηγούς. Στην Ευρώπη, τα νεροπόντικα εξαφανίζονται από ποτάμια που δεν κυλούν πια.

Η αλήθεια είναι απλή και σκληρή: η λειψυδρία είναι μια αλυσίδα θανάτου που δεν κάνει διακρίσεις. Από τον μικρό βάτραχο μέχρι τον γιγάντιο ελέφαντα, όλα τα είδη παλεύουν για να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.