Γρηγόρης ΚεντητόςΥπάρχουν ιστορίες που αρχίζουν σαν ψίθυροι και καταλήγουν να γίνονται σύμβολα εποχής. Η υπόθεση του Βλαντιμίρ Πούτιν και της περίφημης συλλογής των βιολογικών του υλικών στις επισκέψεις του στο εξωτερικό είναι από αυτές που ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας. Δεν είναι μια απλή αποκάλυψη. Είναι η γυμνή εικόνα της απόλυτης εξουσίας που φοβάται ακόμα και τη σκιά της.
Το 2022, οι Γάλλοι δημοσιογράφοι Ρεζίς Ζεντέ και Μιχαήλ Ρούμπιν του Paris Match έφεραν στο φως μια πρακτική που μοιάζει με κωμωδία μα είναι γεμάτη τρόμο: η FSO, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας της Ρωσίας, φέρεται να συλλέγει τα περιττώματα και τα ούρα του Πούτιν σε ειδικά δοχεία και να τα μεταφέρει με έναν χαρτοφύλακα-σκιώδη φρουρό πίσω στη Μόσχα κάθε φορά που ταξιδεύει.
Ο κόσμος γέλασε, σαρκάσε, αμφισβήτησε. Όμως πίσω από την εικόνα ενός παρανοϊκού ηγέτη κρύβεται η ψυχρή λογική της κατασκοπείας, οι δυνατότητες της σύγχρονης ιατρικής ανάλυσης και η διαχρονική αγωνία των ισχυρών να μην αποκαλυφθεί η ανθρώπινη ευαλωτότητά τους.
Σκιές από το παρελθόν
Για να καταλάβουμε την παράξενη αυτή πρακτική, πρέπει να επιστρέψουμε στο 1949, όταν ο Μάο Τσε Τουνγκ ταξίδεψε στη Μόσχα για να συναντήσει τον Ιωσήφ Στάλιν. Ο πρώην σοβιετικός πράκτορας Ίγκορ Αταμανένκο αποκάλυψε πως ο Στάλιν είχε στήσει ειδικές τουαλέτες που δεν οδηγούσαν σε αποχέτευση, αλλά σε μυστικά κιβώτια συλλογής. Για δέκα ημέρες, τα περιττώματα του Μάο εξετάζονταν για αμινοξέα και κάλιο. Στη Σοβιετική επιστήμη, οι χημικές ουσίες μιλούσαν για χαρακτήρα, ψυχολογία, ακόμα και αδυναμίες.
Δεν ήταν μόνο οι Σοβιετικοί. Η επιχείρηση Tamarisk των Βρετανών, Αμερικανών και Γάλλων πρακτόρων στην Ανατολική Γερμανία βασιζόταν στη συλλογή χρησιμοποιημένου χαρτιού υγείας από σοβιετικούς στρατώνες. Οι στρατιώτες συχνά χρησιμοποιούσαν έγγραφα αντί για χαρτί, αφήνοντας πίσω κωδικούς, στρατιωτικές εντολές και αναφορές πληροφοριών. Τα σκουπίδια τους γίνονταν όπλα γνώσης.
Σήμερα, η βιολογική πληροφορία έχει γίνει ακόμη πιο πολύτιμη. Μικροσκοπικά δείγματα μπορούν να αποκαλύψουν γενετικές προδιαθέσεις για αρρώστιες, ενδείξεις από φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις, ορμόνες στρες, ακόμα και οικογενειακές σχέσεις. Δεν είναι τυχαίο πως το 2007 η Ρωσία απαγόρευσε την εξαγωγή ανθρώπινου βιολογικού υλικού, φοβούμενη τη χρήση του σε γενετικά όπλα.
οι γιατροί-σκιές του Πούτιν
Το 2022, η ρωσική ερευνητική ομάδα Proekt αποκάλυψε ότι ο Πούτιν δεν ταξίδευε ποτέ μόνος. Πίσω του ακολουθούσε μια ολόκληρη στρατιά γιατρών. Ο δρ. Γιεβγκένι Σελιβάνοφ, ογκολόγος που ειδικεύεται σε καρκίνο του θυρεοειδούς, έκανε 35 ταξίδια για να τον δει, περνώντας συνολικά 166 ημέρες μαζί του. Δύο γιατροί ΩΡΛ, οι Αλεξέι Σεγκλόφ και Ίγκορ Εσάκοφ, τον επισκέφτηκαν δεκάδες φορές. Οι ειδικοί γνωρίζουν πως οι ΩΡΛ είναι συχνά εκείνοι που εντοπίζουν πρώτοι καρκίνο στον θυρεοειδή.
Το ιατρικό προσωπικό αυξήθηκε από πέντε άτομα το 2016 σε εννέα το 2019. Αναισθησιολόγοι, νευροχειρουργοί, λοιμωξιολόγοι, γιατροί εντατικής θεραπείας. Κάθε εξαφάνιση του Πούτιν από το προσκήνιο γεννούσε ερωτήματα: υποβλήθηκε σε επέμβαση; μήπως τα πρωτόκολλα υγείας του ήταν η πραγματική αχίλλειος πτέρνα της εξουσίας του;
η βαλίτσα επιστρέφει
Τον Αύγουστο του 2025, η ιστορία ξαναφούντωσε. Στο σάμμιτ του Πούτιν με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα, δημοσιεύματα από το NDTV, τους Hindustan Times και άλλες διεθνείς εφημερίδες ανέφεραν πως η περίφημη βαλίτσα συλλογής αποβλήτων ήταν παρούσα. Καμία νέα απόδειξη, μόνο η ανακύκλωση του ρεπορτάζ του 2022. Όμως ο χρονισμός δεν ήταν τυχαίος: η πρώτη επίσκεψη του Πούτιν σε αμερικανικό έδαφος έπρεπε να ντυθεί με μυστήριο.
η ψυχολογία της εξουσίας
Για έναν αυταρχικό ηγέτη, οι ιατρικές πληροφορίες είναι όπλο. Αν αποκαλυφθεί σοβαρή ασθένεια, μπορεί να αποσταθεροποιηθεί το καθεστώς. Από τον Στάλιν μέχρι τον Μάο, η αρρώστια ενός ηγέτη έφερνε χάος. Ο Πούτιν, όπως φαίνεται, προσπαθεί να σβήσει κάθε πιθανότητα διαρροής. Και όμως, η ίδια αυτή μυστικότητα τροφοδοτεί φήμες και θεωρίες, δηλαδή ακριβώς αυτό που θέλει να αποφύγει.
Αξιωματούχοι της Ουκρανίας έχουν μάλιστα ισχυριστεί πως πολλές φήμες για την υγεία του Πούτιν ξεκινούν από το ίδιο το Κρεμλίνο, ως κομμάτι ενός παιχνιδιού πληροφοριών. Όπως είπε ο Αντρίι Γιούσοφ, «ο σκοπός των ψευδών ειδήσεων είναι να δούμε πώς αντιδρά η κοινωνία». Ένα εργαλείο παραπλάνησης που λειτουργεί και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό.
ένας μύθος που δεν πεθαίνει
Στην πραγματικότητα, είτε η ιστορία είναι αληθινή είτε όχι, έχει ήδη πετύχει. Αν είναι αληθινή, δείχνει τα ακραία μέτρα ασφαλείας που λαμβάνει το καθεστώς για να κρύψει την αλήθεια. Αν είναι ψευδής, αποτελεί προπαγάνδα που παρουσιάζει τον Πούτιν ως παρανοϊκό και ευάλωτο. Και στις δύο περιπτώσεις, η εικόνα του ηγέτη τραυματίζεται.
Η βαλίτσα με τα περιττώματα έγινε σύμβολο μιας εποχής. Σαν μια τέλεια μεταφορά για τον κόσμο του Πούτιν: φόβος, εμμονή, έλεγχος. Ένας μύθος που δεν μπορεί να επαληθευτεί απόλυτα, αλλά που έχει ήδη κερδίσει αθανασία στην πολιτική μυθολογία. Και ίσως εκεί να βρίσκεται η αλήθεια του.
Διαβάστε ακόμα
Γιατί ακόμα πιστεύουμε ότι η γη είναι επίπεδη;
Ο άνθρωπος που άλλαξε την Ελληνική κουζίνα για πάντα
Γιατί τα αυγά μένουν εκτός ψυγείου στο ράφι και στο σπίτι τα βάζουμε στο ψυγείο
