Γρηγόρης ΚεντητόςΣκεφτείτε ένα ρωσικό χωριό τον 19ο αιώνα. Ο αγρότης μόλις άρμεξε την αγελάδα του και ξέρει πως σε μια μέρα το γάλα θα ξινίσει. Δεν έχει ψυγείο, ούτε πάγο. Και τότε πιάνει έναν μικρό βάτραχο και τον ρίχνει μέσα στο γάλα. Ακούγεται σαν αστείο, όμως ήταν μια πρακτική που πέρασε από γενιά σε γενιά.
Η εικόνα σοκάρει. Ένας βάτραχος μέσα στο φρέσκο γάλα. Κι όμως, αυτή η μέθοδος διατηρούσε το προϊόν φρέσκο για μέρες. Στη Ρωσία, στη Φινλανδία, σε γωνιές της Σκανδιναβίας, η λαϊκή σοφία έβρισκε τρόπους να νικήσει το χρόνο χωρίς επιστήμη ή τεχνολογία.
Η ανακάλυψη που άφησε άφωνη την επιστήμη
Για χρόνια η ιστορία θεωρούνταν παραμύθι. Μέχρι που το 2012, ερευνητές στη Μόσχα και στη Σουηδία αποφάσισαν να τη δοκιμάσουν. Ανακάλυψαν ότι το δέρμα του καφέ βάτραχου, του Rana temporaria, κρύβει 76 αντιμικροβιακά πεπτίδια. Ουσίες που λειτουργούν σαν φυσικά αντιβιοτικά, φράζοντας τον δρόμο σε βακτήρια που θα χαλούσαν το γάλα.
Η Salmonella, ο Staphylococcus, οι εχθροί που κάνουν τα τρόφιμα να ξινίζουν, απλά δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν. Η φύση είχε φροντίσει, πολύ πριν από τον άνθρωπο, να εξοπλίσει τον βάτραχο με ένα πλήρες «φαρμακείο» στο δέρμα του.
Τα πειράματα έδειξαν κάτι συγκλονιστικό. Ορισμένα από αυτά τα πεπτίδια ήταν εξίσου ισχυρά με τα σύγχρονα αντιβιοτικά. Ένα μάλιστα φάνηκε να καταπολεμά βακτήρια που αντιστέκονται σχεδόν σε όλα τα γνωστά φάρμακα. Οι χωρικοί του 1800, χωρίς να το ξέρουν, είχαν βρει μια λύση πιο προηγμένη από τις δικές μας.
Η φύση δούλευε για εκείνους. Οι βάτραχοι που ζούσαν σε λίμνες και βάλτους γεμάτους μικρόβια έπρεπε να προστατευθούν για να επιβιώσουν. Και έτσι ανέπτυξαν το δικό τους αόρατο όπλο, διαφορετικό για κάθε είδος, προσαρμοσμένο στον τόπο και στο κλίμα τους.
Όταν η ιστορία βγήκε στα social media, έγινε χαμός. Στο Reddit συγκέντρωσε χιλιάδες σχόλια, με ανθρώπους να αναρωτιούνται αν όντως ισχύει. Και η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: ναι, ισχύει.
Θα το κάναμε σήμερα; Μάλλον όχι. Οι κίνδυνοι μόλυνσης από τον ίδιο τον βάτραχο ήταν μεγάλοι. Σήμερα έχουμε ψυγεία και παστερίωση. Όμως το δίδαγμα παραμένει: εκείνοι οι αγρότες, που έμοιαζαν παράλογοι, είχαν στην πραγματικότητα δίκιο.
Η έρευνα δεν σταματά. Οι επιστήμονες προσπαθούν να συνθέσουν αυτά τα πεπτίδια σε εργαστήρια, για να δημιουργήσουν νέες θεραπείες. Κρέμες για μολύνσεις, απολυμαντικά για ανθεκτικά βακτήρια, φάρμακα που ίσως μια μέρα σώσουν ζωές. Το δύσκολο είναι να παραχθούν με ασφάλεια και σε ποσότητα. Όμως το μήνυμα είναι σαφές: η φύση ξέρει περισσότερα από εμάς.
Κι όμως, υπάρχει και μια πικρή πλευρά. Οι βάτραχοι απειλούνται από την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση. Κάθε είδος που εξαφανίζεται είναι μια χαμένη βιβλιοθήκη γνώσης. Πόσες ακόμη λύσεις κρύβονται σε δέρματα πλασμάτων που δεν θα προλάβουμε ποτέ να μελετήσουμε;
Έτσι, η παράξενη ιστορία με το γάλα και τον βάτραχο δεν είναι απλά ένα viral ανέκδοτο. Είναι μια υπενθύμιση πως η σοφία μπορεί να κρύβεται στα πιο απίθανα μέρη. Και πως οι μικροί ήρωες της φύσης ίσως έχουν να μας διδάξουν πολύ περισσότερα απ’ ό,τι φανταζόμαστε.
Με πληροφορίες απο American Chemical Society
Διαβάστε ακόμα
Πίτα με παγώνι το πιο αλλόκοτο πιάτο που σέρβιρε ποτέ η Ευρώπη
Γιατί οι φωτογραφίες στο Temu δεν ταιριάζουν με την πραγματικότητα
Η αληθινή ιστορία της πίτσας και ο μύθος που γέννησε τη μαργαρίτα
