Γρηγόρης ΚεντητόςΜια σπάνια ταινία του 1905 αποτυπώνει την καθημερινότητα μιας γυναίκας που είχε γεννηθεί το 1788 και τότε ήταν ήδη 117 ετών. Το θρυλικό φιλμ των αδερφών Μανάκη, γνωστό ως «Οι Υφάντρες», γυρίστηκε στο χωριό Αβδέλα Γρεβενών και δείχνει την υπερήλικη γιαγιά τους να εργάζεται στον αργαλειό, προσφέροντας μια ανεκτίμητη ματιά στη ζωή και στις παραδόσεις μιας εποχής που έσβηνε.
Η ηλικιωμένη γυναίκα εμφανίζεται να υφαίνει, παρά την προχωρημένη ηλικία της, και το πρόσωπό της κουβαλά αιώνες ιστορίας. Άλλοτε αναφέρεται με το όνομα Δέσπω και άλλοτε ως Λουκία Μανάκη, όμως η εικόνα της μένει ίδια: μια μορφή που έζησε τρεις διαφορετικούς αιώνες και που έγινε σύμβολο της αντοχής και της δύναμης των γυναικών της υπαίθρου.
Η γιαγιά Μανάκη και οι πρωτοπόροι του βαλκανικού κινηματογράφου
Οι αδερφοί Γιάννακης και Μίλτος Μανάκη συγκαταλέγονται στους πρώτους που εισήγαγαν τον κινηματογράφο στα Βαλκάνια. Το 1905 απέκτησαν μια Bioscope κάμερα από το Λονδίνο και αποφάσισαν να κινηματογραφήσουν τη γιαγιά τους. Η σκηνή με τη γυναίκα των 117 ετών που εξακολουθούσε να εργάζεται στον αργαλειό αποτυπώνει όχι μόνο μια προσωπική στιγμή, αλλά και τον τρόπο ζωής μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Το φιλμ, διάρκειας ενός λεπτού, αποτελεί το πρώτο κινηματογραφικό έργο των Βαλκανίων. Παρά τη συντομία του, κάθε εικόνα αποκαλύπτει την ανθεκτικότητα ενός λαού που ζούσε με κόπο και πειθαρχία μέσα στα βουνά της Πίνδου. Η γιαγιά υφαίνει το νήμα όπως το έκανε σε όλη της τη ζωή, μα πια αυτό το νήμα ενώνει τον 18ο με τον 20ό αιώνα, χαρίζοντας στους απογόνους της μια ανεκτίμητη μαρτυρία.
Η μορφή της στέκει σαν ζωντανή γέφυρα ανάμεσα σε εποχές. Έζησε μέσα σε Οθωμανική κυριαρχία, είδε εξεγέρσεις, πολέμους και την έλευση της νεότερης Ελλάδας. Κι όμως, στον φακό των εγγονιών της, δεν εμφανίζεται ως θύμα των καιρών, αλλά ως σύμβολο επιμονής και συνέχειας.
Το έργο των Μανάκη δεν έμεινε μόνο σε αυτό. Γύρισαν δεκάδες μικρές ταινίες, αποτύπωσαν τον Νεοτουρκικό κίνημα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, την παρουσία βασιλέων και σουλτάνων. Όμως, καμία εικόνα δεν κουβαλά τόσο έντονα τη δύναμη του χρόνου όσο εκείνη της γιαγιάς τους στον αργαλειό.
Σήμερα, η ταινία διασώζεται ως ανεκτίμητο ντοκουμέντο. Στα λίγα αυτά καρέ βλέπουμε την αληθινή όψη της μνήμης: μια γυναίκα που γεννήθηκε στον 18ο αιώνα και έφτασε να κινηματογραφηθεί στις αρχές του 20ού, χαρίζοντάς μας τη μοναδική ευκαιρία να αντικρίσουμε το πρόσωπο ενός ανθρώπου που έζησε πριν από 237 χρόνια.
Δείτε το video
Διαβάστε ακόμα
Η σκοτεινή ιστορία της καλόγριας Μαριάμ Σουλακιώτη που στοίχειωσε την Ελλάδα
Ροδόπη, η Ελληνίδα που έγινε η πρώτη Σταχτοπούτα στον κόσμο
Τι είναι αυτό το τίναγμα που σε ξυπνάει την ώρα που πας να κοιμηθείς
