Γρηγόρης ΚεντητόςΗ ιστορία της Ελλάδας είναι γεμάτη με μαρτυρίες για ανεξήγητα ουράνια φαινόμενα. Από την κλασική αρχαιότητα έως τη βυζαντινή εποχή, κείμενα φιλοσόφων, χρονικογράφων και ιστορικών περιγράφουν λάμψεις, φωτεινές σφαίρες και αντικείμενα που ταξίδευαν στον ουρανό, προκαλώντας φόβο, δέος και αμέτρητες ερμηνείες.
Το 404 π.Χ., κοντά στην Αθήνα, αρχαίες πηγές αναφέρουν την εμφάνιση μιας πύρινης στήλης σε νύχτα χωρίς φεγγάρι, συνοδευόμενη από καταιγίδα. Το φαινόμενο περιγράφεται ως τόσο έντονο, που η λάμψη του έδινε φως στην πόλη. Οι σύγχρονες ερμηνείες μιλούν για μετεωρίτη ή ατμοσφαιρικό φαινόμενο, χωρίς όμως σαφή απόδειξη.
Στο έργο Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη (343b) διαβάζουμε για ένα ουράνιο αντικείμενο που εμφανίστηκε ξαφνικά, με ισχυρή λάμψη και μακριά ουρά. Ο φιλόσοφος το καταγράφει με επιστημονικό τρόπο για την εποχή, επιχειρώντας να δώσει φυσική εξήγηση στο φαινόμενο.
Στην πορεία των αιώνων, οι περιγραφές πολλαπλασιάζονται. Σε διάφορα βυζαντινά χρονικά εμφανίζονται αναφορές για φωτεινά αντικείμενα, συχνά σε περιόδους πολέμου ή μεγάλων γεγονότων. Οι μαρτυρίες μιλούν για ουράνια φώτα που κινούνται γρήγορα, αφήνοντας ίχνη πίσω τους, χωρίς όμως να υπάρχει ομοφωνία ως προς την ερμηνεία τους.
Οι βυζαντινές μαρτυρίες
Στον 11ο αιώνα, ο λόγιος Μιχαήλ Ψελλός αναφέρεται σε «πύρινες σφαίρες» που εμφανίζονταν στον ουρανό, συνοδευόμενες από λάμψεις και θορύβους. Οι κάτοικοι της εποχής τα έβλεπαν ως σημάδια θεϊκής προειδοποίησης. Οι σύγχρονες προσεγγίσεις ταυτίζουν αυτά τα φαινόμενα με σπάνιες ατμοσφαιρικές ανωμαλίες, όπως οι σφαιρικοί κεραυνοί, αλλά χωρίς οριστική απάντηση.
Λίγο αργότερα, τον 12ο αιώνα, ο Ιωάννης Ζωναράς καταγράφει φωτεινούς δίσκους και λάμψεις στον ουρανό που κινούνταν με ασυνήθιστη ταχύτητα. Αντίστοιχες αναφορές κάνει και ο Νικήτας Χωνιάτης, συνδέοντάς τες με περιόδους κρίσης και με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, όπου πολλοί κάτοικοι θεώρησαν τις εμφανίσεις αυτές ως προμηνύματα.
Το 536 μ.Χ., μια χρονιά γνωστή για την ηφαιστειακή δραστηριότητα που σκοτείνιασε τον ουρανό σε πολλές περιοχές της Γης, βυζαντινά κείμενα καταγράφουν ασυνήθιστες λάμψεις και ουράνιες κινήσεις. Οι περιγραφές τους, αν και λιγότερο λεπτομερείς, δείχνουν την αγωνία των ανθρώπων μπροστά στο άγνωστο.
Σε ρωμαϊκά κείμενα, όπως εκείνα του Πλούταρχου και του Λίβιου, υπάρχουν αναφορές για φωτεινά αντικείμενα στον ουρανό, με σχήματα που άλλοτε έμοιαζαν με ασπίδες κι άλλοτε με κανάτες. Ο Julius Obsequens επίσης περιγράφει φωτεινές σφαίρες που κινούνταν αθόρυβα. Αν και αυτές οι περιγραφές ανήκουν κυρίως στη ρωμαϊκή εποχή, συχνά συνδέονται με τον ελληνικό χώρο λόγω των στενών πολιτισμικών και γεωγραφικών δεσμών.
Σύγχρονες έρευνες, όπως η μελέτη του Richard Stothers της NASA το 2007, προσεγγίζουν με επιστημονικό βλέμμα αυτές τις αναφορές. Ο Stothers σημειώνει ότι τα φαινόμενα αυτά θα μπορούσαν να εξηγηθούν ως μετεωρίτες, σφαιρικοί κεραυνοί ή άλλα φυσικά φαινόμενα, χωρίς όμως να αποκλείει την πιθανότητα ότι ορισμένα περιστατικά παραμένουν ανεξήγητα.
Από τα αρχαία φιλοσοφικά κείμενα μέχρι τις βυζαντινές καταγραφές, οι ουρανοί της Ελλάδας ήταν και παραμένουν πεδίο παρατήρησης και απορίας. Όσα κατέγραψαν οι αυτόπτες μάρτυρες δεν μπορούν πάντα να εξηγηθούν με βεβαιότητα, αλλά αποτελούν ένα σπάνιο παράθυρο στο πώς οι άνθρωποι κάθε εποχής αντιλαμβάνονταν το ανεξήγητο.
Διαβάστε ακόμα
Οι πρώτοι hackers που άλλαξαν για πάντα τον κόσμο της τεχνολογίας
Η δίκη της γυναίκας που κατηγορήθηκε για μαγεία και εκτελέστηκε στην Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ.
Η Δανάη η πραγματική Ραπουνζέλ της ελληνικής μυθολογίας και το μυστήριο της χρυσής βροχής
