Γρηγόρης ΚεντητόςΗ Julia Pastrana γεννήθηκε το 1834 στα βουνά της Σιέρα Μάντρε του Μεξικού. Ανήκε πιθανότατα στη φυλή Cahita και από τα πρώτα της χρόνια η εμφάνισή της τη σημάδεψε. Έπασχε από υπερτρίχωση τερμινάλις και υπερπλασία ούλων, δύο σπάνια γενετικά σύνδρομα που την κάλυπταν με τρίχες και της έδιναν διογκωμένα ούλα και ανομοιόμορφα χαρακτηριστικά. Οι μύθοι της περιοχής μιλούσαν για παρέμβαση ναουάλλι, λυκανθρώπων της μεξικανικής παράδοσης.
Η μικρή Ιουλία ανακαλύφθηκε γύρω στο 1836 μαζί με τη μητέρα της σε μια σπηλιά. Μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο και αργότερα στο σπίτι του κυβερνήτη της Σιναλόα, Πέδρο Σάντσες, όπου εργάστηκε ως υπηρέτρια. Εκεί έδειξε ταλέντο και ευφυΐα, έμαθε ισπανικά, αγγλικά, γαλλικά και τη γλώσσα Cahita, και απέκτησε δεξιότητες στο τραγούδι και στο χορό.
Η ασυνήθιστη εμφάνισή της την έκανε τοπικό αξιοθέατο, μέχρι που πουλήθηκε σε περιπλανώμενο θίασο. Από το 1854 εμφανιζόταν στις ΗΠΑ με προσβλητικά ονόματα όπως «Γυναίκα Αρκούδα» ή «Γυναίκα Πίθηκος». Ωστόσο, το κοινό δεν έβλεπε μόνο το σώμα της· έβλεπε και μια γυναίκα που τραγουδούσε ισπανικά τραγούδια, χόρευε και συνομιλούσε με ευγένεια. Οι γιατροί της εποχής, γεμάτοι ρατσισμό και ψευδοεπιστήμη, ισχυρίζονταν ότι ήταν υβρίδιο ανθρώπου και πιθήκου, δίνοντας «επιστημονικό» περιτύλιγμα στην εκμετάλλευση.
Το 1855 παντρεύτηκε τον θεατρικό επιχειρηματία Θεόδωρο Λεντ. Για εκείνη ο γάμος ίσως σήμαινε αγάπη, για εκείνον ήταν σίγουρα οικονομική συμφωνία. Την περιόριζε, την απομόνωνε και την περιέφερε σε Ευρώπη και Αμερική. Στο Λονδίνο, τη Βιέννη και το Βερολίνο οι αίθουσες γέμιζαν, οι εφημερίδες την περιέγραφαν με σκληρά λόγια, μα όσοι την γνώρισαν μιλούσαν για μια γυναίκα με ευαίσθητη ψυχή και καλλιτεχνικό ταλέντο.
Ο τραγικός θάνατος και η μεταθανάτια διαπόμπευση
Το 1860, στη Μόσχα, γέννησε ένα αγόρι με τα ίδια σύνδρομα. Το παιδί έζησε μόνο 35 ώρες· η Julia πέθανε λίγες μέρες αργότερα από επιλόχειο λοίμωξη. Ο Λεντ δεν πένθησε· πούλησε τις σορούς σε Ρώσο επιστήμονα, που τις εμβάλτωσε με τεχνική μεταξύ ανατομίας και ταριχείας. Ο ίδιος τις αγόρασε ξανά και άρχισε να τις εκθέτει, κερδίζοντας περισσότερα χρήματα από ποτέ.
Η Pastrana και το παιδί της μετατράπηκαν σε ένα μακάβριο θέαμα που κράτησε πάνω από έναν αιώνα. Από τον Λονδίνο μέχρι τη Νορβηγία, οι σοροί τους εκτέθηκαν σε πανηγύρια, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Ο Λεντ παντρεύτηκε αργότερα μια άλλη «γενειοφόρα γυναίκα» και τους παρουσίαζε μαζί ως «οικογένεια». Πέθανε σε ψυχιατρείο το 1884, αλλά η διαπόμπευση της Julia συνεχίστηκε.
Στη δεκαετία του 1970 η σορός της υπέστη βανδαλισμούς· το παιδί της καταστράφηκε ολοσχερώς. Στη δεκαετία του 1980 εντοπίστηκε ξεχασμένη σε ένα ντουλάπι του Πανεπιστημίου του Όσλο. Η συζήτηση για την τύχη της άναψε: έρευνα ή ταφή; Η απάντηση ήρθε πολύ αργότερα.
Η καλλιτέχνιδα Laura Anderson Barbata ξεκίνησε καμπάνια το 2003 για τον επαναπατρισμό. Οργάνωσε μνημόσυνα, πίεσε πολιτικούς και έγραψε κείμενα που θύμιζαν ότι η Julia δεν ήταν έκθεμα, αλλά άνθρωπος. Το 2013, έπειτα από 153 χρόνια περιπλάνησης, η σορός της επέστρεψε στο Σιναλόα. Θάφτηκε με καθολική τελετή και το μνήμα της σφραγίστηκε με τσιμέντο για να την προστατεύσει.
Σήμερα η Julia Pastrana αποτελεί σύμβολο. Θύμα της επιστήμης, του ρατσισμού και της βιομηχανίας του θεάματος, αλλά και παράδειγμα αντοχής, ταλέντου και αξιοπρέπειας. Η ιστορία της μεταφέρθηκε σε θεατρικά έργα, ταινίες και τραγούδια, από το «The Ape Woman» του 1964 μέχρι τη σύγχρονη λογοτεχνία και την τέχνη. Ο κόσμος βλέπει πλέον όχι το «τέρασμα», αλλά μια γυναίκα που αδικήθηκε σκληρά.
Η ζωή της Julia Pastrana αποκαλύπτει τα όρια της ανθρώπινης σκληρότητας αλλά και την ελπίδα της αποκατάστασης. Από μια σπηλιά της Σιέρα Μάντρε μέχρι τον επαναπατρισμό της, η πορεία της μας θυμίζει ότι η αξιοπρέπεια είναι δικαίωμα που δεν μπορεί να αφαιρεθεί.
Διαβάστε ακόμα
Το video που δείχνει την Ελληνίδα που γεννήθηκε πριν απο 237 χρόνια
Η σκοτεινή ιστορία της καλόγριας Μαριάμ Σουλακιώτη που στοίχειωσε την Ελλάδα
