Η Αθήνα έβραζε από προσμονή στις 10 Απριλίου 1896. Στο Παναθηναϊκό Στάδιο ο κόσμος φώναζε, οι σημαίες κυμάτιζαν και οι καρδιές χτυπούσαν μαζί με τα βήματα του Σπύρου Λούη. Ένας απλός νερουλάς από το Μαρούσι έφτανε πρώτος στη γραμμή τερματισμού του πρώτου Ολυμπιακού μαραθωνίου της σύγχρονης εποχής.
Η διαδρομή δεν είχε τίποτα εύκολο. Χώμα, πέτρες, καυτός ήλιος και ελάχιστη προετοιμασία. Ο Λούης δεν είχε προπονητή· είχε μονάχα την αντοχή που του χάριζε η καθημερινή δουλειά με το κάρο και τα δοχεία νερού. Κάθε μέρα που περπατούσε τα ανηφορικά στενά του Αμαρουσίου ήταν άσκηση αντοχής χωρίς να το ξέρει.
Στη μέση της διαδρομής λένε πως έκανε μια μικρή στάση για νερό ή λίγο κρασί, άλλοι πως δεν σταμάτησε ποτέ. Ό,τι κι αν έγινε, εκείνη τη μέρα έτρεχε με την ψυχή του. Όταν εμφανίστηκε στην είσοδο του Σταδίου, η Ελλάδα ξέσπασε σε δάκρυα και ζητωκραυγές. Οι φωνές «Ζήτω ο Έλληνας!» ακούστηκαν μέχρι τα γύρω σπίτια.
Ο διάδοχος Κωνσταντίνος και ο βασιλιάς Γεώργιος τον περίμεναν. Τον αγκάλιασαν μπροστά σε χιλιάδες θεατές. Ο Σπύρος Λούης έγινε σύμβολο ενός έθνους που μόλις αναγεννιόταν. Η στιγμή εκείνη δεν ήταν μόνο αθλητική νίκη· ήταν συλλογική λύτρωση.
Το μοναδικό του αίτημα μετά τη νίκη
Όταν τελείωσε η απονομή, άρχισαν οι προσφορές. Του έταξαν σπίτια, χρυσάφι, εισιτήρια θεάτρου εφ’ όρου ζωής, ακόμα και δωρεάν ξύρισμα. Όμως εκείνος χαμογέλασε και είπε κάτι που κανείς δεν περίμενε. «Θέλω μόνο μια καρότσα για το κάρο μου». Ήθελε απλώς να συνεχίσει τη δουλειά του στο Μαρούσι, όπως πριν.
Η απάντηση αυτή έγινε θρύλος. Ένας άνθρωπος που είχε στα χέρια του τα πάντα διάλεξε να επιστρέψει στην απλότητα. Δεν άλλαξε, κι αυτό ήταν η μεγαλύτερη νίκη του. Δεν κυνηγούσε δόξα ούτε χρήμα· μόνο να συνεχίσει τη ζωή του όπως την ήξερε.
Αργότερα εργάστηκε ως αγρότης και αστυνομικός, μα ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκε τη φήμη του. Πέθανε το 1940 αφήνοντας πίσω του όχι περιουσία αλλά μνήμη. Το κύπελλο που του χάρισε ο Μισέλ Μπρεάλ φυλάσσεται σήμερα στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπενθυμίζοντας πως η δόξα δεν ανήκει πάντα στους πλούσιους αλλά στους αυθεντικούς.
Ο Σπύρος Λούης έγινε ο πρώτος μαραθωνοδρόμος Ολυμπιονίκης και το πρόσωπο μιας Ελλάδας που έτρεχε με την καρδιά της. Η ιστορία του ζει κάθε φορά που κάποιος ξεκινά από το Μαραθώνα με προορισμό το Παναθηναϊκό Στάδιο.
