Γρηγόρης ΚεντητόςΠριν από χιλιάδες χρόνια, οι στέπες της Ευρασίας έσφυζαν από άγρια άλογα. Ήταν κοντύτερα, γεροδεμένα και πολύ πιο άγρια από τα άλογα που ξέρουμε σήμερα. Η χαίτη τους στεκόταν όρθια σαν σκληρή βούρτσα, τα χρώματά τους ήταν γήινα, με σκούρες λωρίδες στην πλάτη και στα πόδια, και οι αγέλες τους περιπλανιόνταν ασταμάτητα αναζητώντας τροφή και νερό.
Τα άγρια άλογα είχαν ισχυρά ένστικτα. Έφευγαν με την παραμικρή υποψία κινδύνου και ήταν σχεδόν αδύνατο να πλησιάσεις αρκετά κοντά. Ζούσαν σε μικρές ομάδες με έναν αρσενικό επιβήτορα που προστάτευε τις φοράδες και τα μικρά, και κινούνταν διαρκώς για να επιβιώσουν.
Η μεγάλη αλλαγή στις στέπες
Η ιστορία άλλαξε πριν από περίπου 5.000 χρόνια. Εκεί, στις ατελείωτες πεδιάδες γύρω από τους ποταμούς Βόλγα και Ντον, οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι κάποια άλογα ήταν πιο ήρεμα από άλλα. Χωρίς να το ξέρουν, διάλεγαν τα άλογα που είχαν μια αλλαγή στο γονίδιο ZFPM1. Αυτή η μικρή διαφορά έκανε τα ζώα πιο ήρεμα και πιο ανεκτικά στην ανθρώπινη παρουσία.
Λίγους αιώνες αργότερα, εμφανίστηκε μια δεύτερη αλλαγή, στο γονίδιο GSDMC. Αυτή η μετάλλαξη έδωσε στα άλογα πιο δυνατή ράχη και ανθεκτικό σώμα, ικανό να αντέχει μεγάλες αποστάσεις και βάρος. Ήταν το κομμάτι που έλειπε για να γίνει η εξημέρωση πλήρης.
Μέσα σε λίγες γενιές, τα άλογα που συνδύαζαν αυτές τις δύο γενετικές αλλαγές έγιναν ο πρόγονος όλων των εξημερωμένων αλόγων που γνωρίζουμε σήμερα. Αυτά τα ζώα άνοιξαν τον δρόμο για την ιππασία, το εμπόριο, τον πόλεμο και τη μετακίνηση που άλλαξε για πάντα την ιστορία του ανθρώπου.
Από τα άγρια άλογα στα άλογα του πολιτισμού
Τα πρώτα εξημερωμένα άλογα, που οι επιστήμονες σήμερα ονομάζουν DOM2, εξαπλώθηκαν γρήγορα από τις στέπες της Ευρασίας προς τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ασία. Άρχισαν να τραβούν άμαξες, να συνοδεύουν εμπόρους και να συμμετέχουν σε μάχες. Η εμφάνιση των αρμάτων με ακτίνες περίπου το 4.200 π.Χ. άλλαξε την ισορροπία δυνάμεων, δίνοντας τεράστιο πλεονέκτημα στους πολιτισμούς που τα χρησιμοποίησαν.
Με τον καιρό, η ανθρώπινη επιλογή άλλαξε και την εμφάνιση των αλόγων. Από τα γήινα χρώματα των άγριων μορφών, φτάσαμε σε ποικιλία αποχρώσεων: μαύρα, καστανά, λευκά, ακόμη και πιτσιλωτά. Οι χαίτες έγιναν πιο μακριές και πλούσιες, και τα σώματα πιο ψηλά και καλοσχηματισμένα, ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπου.
Σήμερα, οι απόγονοι εκείνων των αλόγων βρίσκονται παντού: από τα δυνατά Shire που ξεπερνούν τα δύο μέτρα ύψος, μέχρι τα μικροσκοπικά Falabella που δεν ξεπερνούν τα 70 εκατοστά. Όμως κάτω από όλες αυτές τις αλλαγές, χτυπά ακόμα η καρδιά του άγριου αλόγου που κάποτε περιπλανιόταν ελεύθερο στις στέπες.
Διαβάστε ακόμα
Το Project Acoustic Kitty και πώς η CIA ξόδεψε εκατομμύρια για έναν γάτο που θα κατασκόπευε την ΕΣΣΔ
Το μυστικό δηλητήριο που σκότωνε αθόρυβα στα σπίτια του 19ου αιώνα
