Γρηγόρης ΚεντητόςΣτην Αρχαία Αίγυπτο, πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια, το λευκό δεν ήταν ρομαντική επιλογή. Ήταν εντολή των θεών: χρώμα καθαρότητας, ένδυμα τελετουργικό. Στη Ρώμη, η νύφη φορούσε την «tunica recta» με λευκό πέπλο, αλλά και το saffron flammeum, σύμβολο ευτυχίας. Κανένας κανόνας, μόνο τοπικές παραδόσεις.
Στον Μεσαίωνα, το λευκό δεν είναι ακόμη το χρώμα της νύφης. Οι γυναίκες παντρεύονται με το «καλό τους φόρεμα»· κόκκινο, πράσινο, μπλε ή ακόμα και μαύρο, αν ήταν πρακτικό. Στη Φλάνδρα και τη Σκανδιναβία, οι νύφες επιλέγουν σκούρα χρώματα που αντέχουν και ξαναφοριούνται.
Στην Αναγέννηση, το κόκκινο γίνεται απόλυτη τάση, ένδειξη δύναμης και πλούτου. Μόνο οι εύπορες οικογένειες αντέχουν φορέματα από ακριβά υφάσματα. Αλλά υπάρχουν σπάνιες εξαιρέσεις: το 1406, η Φιλίππη της Αγγλίας φορά λευκό στο γάμο της με τον Έρικ της Πομερανίας. Το 1558, η Μαρία Στιούαρτ εμφανίζεται στο Παρίσι ντυμένη στα λευκά, παρότι στη γαλλική αυλή το λευκό είναι χρώμα πένθους.
Η επανάσταση της Βικτωρίας
Στις 10 Φεβρουαρίου 1840, η βασίλισσα Βικτωρία παντρεύεται τον πρίγκιπα Αλβέρτο και αλλάζει την Ιστορία. Φορά λευκό σατέν Spitalfields με δαντέλα Honiton, στηρίζοντας τη βρετανική δαντελοβιομηχανία που παραπαίει. Το σχέδιο είναι λιτό, χωρίς βασιλικά σύμβολα, ένα μήνυμα ότι στον γάμο της είναι απλώς μια σύζυγος. Η εικόνα ταξιδεύει με τα χαρακτικά και τον Τύπο, και το λευκό γίνεται μόδα στις αυλές της Ευρώπης και της Αμερικής.
Δεν είναι ακόμη σύμβολο αγνότητας· είναι δήλωση πλούτου. Ένα φόρεμα που φοριέται μία φορά, δύσκολο να πλυθεί, αδύνατο να επαναχρησιμοποιηθεί. Η αγνότητα θα προστεθεί αργότερα, όταν περιοδικά και εγχειρίδια εθιμοτυπίας «φορτώνουν» το λευκό με νέες έννοιες.
Ο 20ός αιώνας και η βιομηχανία του λευκού
Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι νύφες υιοθετούν πλούσιες δαντέλες και βολάν. Στη δεκαετία του ’20, οι flapper γραμμές φέρνουν κοντά, τολμηρά νυφικά. Η Μεγάλη Ύφεση και οι πόλεμοι κάνουν τα σχέδια πιο απλά, πιο πρακτικά. Στις ΗΠΑ, η Διαταγή Περιορισμού 85 το 1943 περιορίζει τα υφάσματα και γεννά τις πιο λιτές σιλουέτες της εποχής.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οικονομική άνθηση και τα περιοδικά μόδας φέρνουν το λευκό στα σπίτια της μεσαίας τάξης. Το 1947, η Ελισάβετ Β΄ φορά εντυπωσιακό λευκό νυφικό. Το 1956, η Grace Kelly δημιουργεί εικόνα-θρύλο. Το 1981, η Νταϊάνα εμφανίζεται με ουρά οκτώ μέτρων και 750 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούν. Το λευκό γίνεται πλέον παγκόσμιο σύμβολο.
Οι πολιτισμικές εξαιρέσεις
Το λευκό δεν είναι οικουμενικό. Στην Κίνα, το λευκό είναι χρώμα πένθους· οι νύφες φορούν κόκκινο, χρώμα τύχης και χαράς, με στολίδια σε χρυσό ή πράσινο. Στην Ινδία, το κόκκινο και το κίτρινο παραμένουν κυρίαρχα: γονιμότητα, αγνότητα, ευημερία. Στην Ιαπωνία, το shiromuku, το παραδοσιακό λευκό κιμονό, συνυπάρχει με το δυτικό look χωρίς να χάνει την τελετουργική του σημασία.
Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, οι νύφες φοράνε πολύχρωμες, περίτεχνες φορεσιές, με τιάρες και κεντήματα. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ένα λευκό πέπλο προστίθεται πάνω από τις τοπικές στολές και σταδιακά, το λευκό εκτοπίζει τα παραδοσιακά σύνολα. Το Μουσείο Μπενάκη κατέγραψε αυτή τη μετάβαση, δείχνοντας πώς η μόδα νίκησε το έθιμο.
Ο 21ος αιώνας και η νέα ταυτότητα
Τα 2000s έφεραν strapless και αμάνικα σχέδια. Στη δεκαετία του 2010, εμφανίζονται χρωματιστά νυφικά, μετατρέψιμα σχέδια, έμφαση στην εξατομίκευση. Στα 2020s, η βιωσιμότητα αλλάζει τα δεδομένα: οργανικά υφάσματα, vintage επαναχρησιμοποίηση, οικολογικά concept. Το λευκό παραμένει κλασικό, αλλά δεν είναι πια μονόδρομος.
Σήμερα, το νυφικό δεν είναι απλώς σύμβολο. Είναι δήλωση ταυτότητας. Η νύφη διαλέγει το χρώμα, το στυλ, τη σιλουέτα που την εκφράζει. Το λευκό ξεκίνησε ως επίδειξη πλούτου, απέκτησε τη σφραγίδα της αγνότητας και έγινε παγκόσμια παράδοση. Αλλά ο κύκλος συνεχίζεται, με τη μόδα να ανοίγει δρόμους για νέες εκδοχές της ίδιας υπόσχεσης.
Διαβάστε ακόμα
Η αληθινή ιστορία των μαύρων γατών που από ιερά σύμβολα έγιναν σημάδια γρουσουζιάς
Το πρώτο αντικείμενο που οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν ως νόμισμα πριν γεννηθούν τα μεταλλικά νομίσματα
